Pierwsze dwudziestolecie XXI wieku przyniosło duże zmiany na rynku produktów i pracy. Rozwój technologii przyspiesza, dlatego można spodziewać się, że nadchodzące 10 do 15 lat przyniesie nam jeszcze więcej zmian, spowodowanych różnymi czynnikami. W dzisiejszym artykule skupimy się na analizie wpływu automatyzacji i cyfryzacji na rynek pracy.

Raporty takich instytucji jak PwC czy McKinsey zgodnie prognozują rosnący wpływ automatyzacji na rynek pracy. PwC przewiduje trzy fale zmian (pierwsza – początek lat 20., druga – koniec lat 20., trzecia – połowa lat 30. XXI wieku). Początkowo zmiany nie będą dla nas tak dostrzegalne, jednak w miarę rozprzestrzeniania się technologii na różne sektory rynku i rosnącej autonomii urządzeń nawet 30 % miejsc pracy może zostać zautomatyzowanych. Warto zwrócić uwagę, że zmiany związane z automatyzacją i robotyzacją nie we wszystkich branżach oznaczają zastąpienie miejsc pracy. Ochrona zdrowia czy edukacja to obszary, w których ze względu na duży niedobór pracowników technologia oznacza raczej wsparcie lekarzy, pielęgniarek czy nauczycieli, odciążająca ich w monotonnych zadaniach, tak aby więcej czasu mogli oni poświęcić pacjentom/uczniom. Co więcej, upowszechnianie się technologii powoduje rosnącą potrzebę zatrudniania pracowników o wyższych kwalifikacjach, które pozwolą im na obsługę i konserwację zautomatyzowanego sprzętu i robotów.

Technologie łańcucha dostaw

Dla sprawnego funkcjonowania organizacji bardzo ważna jest odpowiednia organizacja łańcucha dostaw i stosowanie nowoczesnych narzędzi usprawniających jego działanie. Integruje on bowiem wiele procesów, dlatego innowacje wdrożone w tym obszarze oddziałują na funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa. Inwestycje w technologie cyfrowe dotyczące łańcucha dostaw rosną, z czym łączy się potrzeba zatrudniania utalentowanych pracowników, którzy umożliwią firmom uzyskanie pełnej wartości z inwestycji. Raport MHI podaje, że w przypadku łańcucha dostaw, dwie najbardziej pożądane technologie związane są z analityką predykcyjną i optymalizacją zapasów oraz sieci. Bazują one na umiejętności wydobywania cennych informacji z danych.

W dalszej kolejności w kontekście łańcucha dostaw przedsiębiorstwa inwestują w robotyzację i automatyzację procesów, m.in. w takie rozwiązania jak autonomiczne roboty mobilne (AMR), do których zaliczają się roboty MOBOT®. Według raportu MHI 42 % ankietowanych firm już używa zautomatyzowanego sprzętu lub robotyki oraz 40 % planuje zakup nowej, lub dodatkowej automatyki w ciągu najbliższych pięciu lat. Wskaźnik adopcji technologii w przypadku automatyki i robotyki wzrósł bardziej, niż jakiekolwiek inne w technologiach łańcucha dostaw między 2019 a 2020 rokiem. (odpowiednio 32 % i 39 %).

Pożądany zestaw kompetencji pracowników przyszłości

W związku z upowszechnianiem się automatyzacji i robotyzacji będzie rosło zapotrzebowanie na multidyscyplinarnych pracowników z kompetencjami twardymi (technologicznymi) oraz miękkimi (społecznymi i emocjonalnymi). Co to oznacza dla pracowników? Przede wszystkim wpłynie to na potrzebę pogłębienia istniejących zestawów umiejętności lub zdobycia nowych. Również firmy będą musiały przemyśleć sposób organizacji pracy w swoich organizacjach.

Dla uzyskania korzyści z zaawansowanych technologii potrzeba ludzi, którzy rozumieją jak one działają i potrafią je wdrażać, rozwijać oraz dostosowywać. W nowej erze trwającej właśnie 4. rewolucji przemysłowej istnieje znaczna potrzeba, aby każdy z nas rozwinął przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe. Jak podaje raport McKinsey wśród 25 analizowanych przez nich kwalifikacji, podstawowe umiejętności cyfrowe są drugą najszybciej rozwijającą się kategorią, rosnącą o 69 % w Stanach Zjednoczonych i o 65 % w Europie. Zaawansowane umiejętności informatyczne i programistyczne są postrzegane jako najważniejsze kompetencje potrzebne w ciągu najbliższych trzech lat.

Wśród kompetencji należących do kategorii społecznych i emocjonalnych należy zwrócić uwagę na empatię oraz zaawansowaną komunikację, jako te, które warto rozwijać i doskonalić. Pracodawcy będą poszukiwali ludzi przedsiębiorczych, chętnie podejmujących inicjatywy, charakteryzujących się umiejętnością przywództwa i zarządzania innymi.

Raport McKinsey wskazuje rosnące zapotrzebowanie na pracowników z rozwiniętymi wyższymi umiejętnościami poznawczymi, takimi jak kreatywność, krytyczne myślenie, podejmowanie decyzji i przetwarzanie złożonych informacji. Do 2030 r. przewidywany jest wzrost o 19 % w Stanach Zjednoczonych i o 14 % w Europie. Jednocześnie ilość prac wymagających tylko podstawowych umiejętności poznawczych, takich jak czytanie i liczenie, będzie się zmniejszać wraz z postępem automatyzacji. Ze względu na to, że maszyny coraz częściej przejmują proste zadania związanie z wprowadzaniem danych, należy spodziewać się spadku zapotrzebowania na pracowników z takimi kwalifikacjami niemal we wszystkich sektorach gospodarki.

W zależności od stopnia automatyzacji czynności zawodowych zmieni się również zestaw wymaganych umiejętności fizycznych i manualnych wymaganych w poszczególnych zawodach. Na przykład obsługa pojazdów lub magazynowanie i pakowanie produktów jest bardziej podatna na automatyzację niż pomoc pacjentom w szpitalu, lub niektóre rodzaje sprzątania.

Umiejętności są kluczowym wyzwaniem naszych czasów

Podsumowując informacje zawarte w raportach można wskazać poniższe kompetencje, jako te, które warto zdobywać i doskonalić:

• kompetencje cyfrowe: umiejętność obsługi programów i urządzeń,
• tworzenie treści cyfrowych, programowanie,
• analiza danych, modelowanie, wizualizacja,
• zarządzanie projektami, przywództwo, zarządzanie strategiczne,
• zarządzanie zmianą,
• empatia, kreatywność,
• komunikowanie się i współpraca,
• krytyczne myślenie, podejmowanie decyzji,
• współpraca w różnorodnych, międzynarodowych zespołach – otwartość na różnorodność,
• znajomość języków obcych, która ułatwi komunikację w różnorodnych zespołach.

Istotnym wnioskiem płynącym ze wszystkich raportów jest nieuchronność automatyzacji i rozprzestrzeniania się technologii cyfrowych w różnych obszarach naszego życia. Wymusza ona zarówno na ludziach, jak i na firmach zmianę w sposobie działania. Zmiana ta to wyzwanie, do którego można się przygotować, inwestując w szkolenia, zdobycie nowych kompetencji oraz w innowacyjne technologie takie jak roboty mobilne MOBOT®, aby lepiej stawić jej czoła. Warto też pamiętać, że zmiany dzieją się tu i teraz, dlatego nie warto zwlekać z podejmowaniem odpowiednich działań.